Dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może zostać umieszczone w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu: interwencyjnego, rodzinnego lub socjalizacyjnego. Dziecko może przebywać w placówce opiekuńczo-wychowawczej, zapewniającej całodobową opiekę, do uzyskania pełnoletniości, a po uzyskaniu pełnoletniości, na dotychczasowych zasadach, do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczęło naukę przed osiągnięciem pełnoletniości.
Całodobowy pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej powinien mieć charakter przejściowy – do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej.
Placówko opiekuńczo – wychowawcza zapewnia dzieciom warunki do rozwoju, wsparcie psychologiczno – pedagogiczne, profilaktykę i prewencję zdrowotną. Zapewnia wychowankom organizację czasu wolnego, wypoczynek letni i zimowy, zajęcia niwelujące zaległości szkolne.
Poza tym placówka podejmuje pracę a rzecz reintegracji rodziny czy poprawy relacji dzieci z rodzicami. Wychowankowie otrzymują także na własne wydatki drobne kwoty pieniężne, zwane „kieszonkowym” wypłacane przez placówkę.
Osobą usamodzielnianym opuszczającym placówkę opiekuńczo – wychowawczą przysługuje pomoc: pieniężna na usamodzielnianie, na kontynuowanie nauki, na zagospodarowanie, pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych w tym w mieszkaniu chronionym oraz pomoc w uzyskaniu zatrudnienia.
Rodzice biologiczni dzieci umieszczonych w instytucjonalnej pieczy zastępczej solidarnie ponoszą koszty pobytu małoletnich w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka. W przypadku trudnej sytuacji finansowej lub gdy realizują obowiązek alimentacyjny, mogą być na ich wniosek lub z urzędu zwolnieni z ponoszenia odpłatności.
